Người cha đãng trí là câu chuyện được đề cập trong quyển Đắc nhân tâm về phê phán người khác. Đọc câu chuyện bạn sẽ thấy được đâu đó bản thân của mình trong đó.
Người cha đãng trí – W. Livingston Larned
Hãy nghe cha nói đây con trai: Cha nói điều này với con trong lúc con đang ngủ, một tay con đặt dưới gò má, và mớ tóc quăn vàng hoe dính bết trên vầng trán đẫm mồ hôi. Cha lẻn vào phòng con một mình. Chỉ cách đây vài phút thôi, khi cha ngồi trong phòng và đọc bài viết của mình, nỗi hối hận chợt dâng ngập hồn cha. Và cha đã chạy ngay đến bên giường con nằm.
Có những điều cha đang phải suy nghĩ con trai ạ: cha đã nổi cáu với con. Cha đã la mắng con trong lúc con đang mặc quần áo để đến trường vì con đã lau mặt qua loa. Cha lại quát mắng con vì con không đánh giày cho sạch. Cha hét to gọi con một cách tức giận khi con quẳng đồ đạc của mình trên sàn nhà.
Trong lúc ăn sáng, cha cũng xét nét với con. Nào con đánh đổ các thứ, nào con ngốn ngấu thức ăn, nào con để tay lên bàn, nào con quệt bơ quá dày. Rồi lúc con bắt đầu chơi và cha vội vã ra tàu, con quay lại vẫy tay và nói to: “Tạm biệt cha”, còn cha thì nhíu mày và đáp lại: “Đứng cho thẳng vai vào”.
Rồi mọi chuyện bắt đầu lại vào cuối buổi chiều. Lúc cha đang đi trên đường, cha đã theo dõi con đang quỳ gối xuống đất chơi bắn bi. Bít tất của con bị thủng lỗ chỗ, cha đã làm con mất mặt trước bạn bè bằng cách ra lệnh cho con về nhà. Bít tất rất đắt tiền, nên nếu phải mua thì con nên cẩn thận! Hiểu chưa con trai, đây là lời nhắc nhở của cha!
Sau đó con nhớ không khi cha đang đọc báo trong phòng thì con len lén đi vào, trong mắt con tỏ ra hối lỗi, có phải không? Khi cha ngước lên khỏi tờ báo, khó chịu trước việc quấy rầy đó, con đã chần chừ ngoài cửa. “Thế con muốn gì” – Cha xẵng giọng.
Con không nói gì, mà chạy một mạch đến ôm cổ cha và hôn cha, đôi cánh tay nhỏ bé của con ghì chặt âu yếm với một tình yêu mà Chúa đã làm cho nó nảy nở trong lòng con, một tình yêu sẽ không bao giờ bị tàn úa. Rồi con chạy biến đi, tiếng chân lộp cộp trên cầu thang.
Thế rồi con trai ạ, ngay sau đó tờ báo rơi khỏi tay cha và một nỗi sợ hãi ghê gớm xâm chiếm người cha. Cha đã mắc phải một thói quen? Đó là thói quen chỉ biết rầy la, quở mắng – đấy là phần thưởng mà cha dành cho con vì con hãy còn là một đứa trẻ. Không phải là vì cha không yêu con; chẳng qua là vì cha mong mỏi quá nhiều ở con. Cha đã lấy thước đo được hình thành bằng những năm tháng trưởng thành đời cha mà đo cho con.
Còn có biết bao những điều tốt đẹp và chân chính trong tính cách của con. Trái tim bé bỏng của con rạng rỡ như chính bình minh trên đồi núi hoang vu. Điều đó được chứng minh khi con đột ngột chạy vào phòng hôn cha và chúc cha ngủ ngon. Đêm nay không có gì là quan trọng hơn thế con trai ạ. Cha đến bên giường con, trong bóng tối, và cha đã quỳ gối, cảm thấy xấu hổ!
Đó là môt sự chuộc lỗi yếu ớt; cha biết là con chưa thể hiểu được những điều đó nếu cha có nói cho con ngay lúc con tỉnh dậy. Nhưng ngày mai cha sẽ là một người cha thật sự! Cha sẽ rất thân thiện với con, sẽ buồn nỗi buồn của con và sẽ vui với niềm vui của con. Nếu cha mà có quá nóng nảy, cha sẽ cố gắng không để lỡ lời. Cha sẽ liên tục nói như đây là một lời khấn: “Con tôi chưa biết gì cả, vẫn còn là một cậu bé con!”.
Cha sợ mình đã tưởng tượng ra con là một người trưởng thành, nhưng nay cha lại thấy con trai cha vẫn nằm cuộn tròn và mệt mỏi trong chăn. Cha biết con vẫn còn là một đứa trẻ. Hôm qua con còn nằm trong lòng mẹ, đầu con còn tựa trên vai mẹ. Vậy mà cha đã đòi hỏi ở con quá nhiều, quá nhiều con ạ!
